Pokoju..

Nadziei, sprawiedliwości....pokoju...

Noc kryształowa

......."Nad Niemcami i Europą

zapadła kryształowa noc

zgasło niebo gwiaździste

         umarło prawo moralne".........
                                                                           T.Różewicz

9 /10 listopada 1938 rok - płonąca opolska synagoga

photo by http://retrogazeta.pl

PSALM 74(73)

Nad gruzami świątyni

…”Na pastwę ognia świątynię Twoją wydali,

doszczętnie zbezcześcili przybytek Twego imienia.

Rzekli w swym sercu: "Razem ich zniszczmy!"

Spalili w kraju wszystkie miejsca świętych zgromadzeń.

Już nie widać naszych znaków i nie ma proroka;

a między nami nie ma, kto by wiedział, jak długo,

jak długo, Boże, będzie urągał nieprzyjaciel?

Czy wróg na zawsze będzie bluźnił Twemu imieniu?

Czemu cofasz swą rękę

i trzymasz swą prawicę w zanadrzu?

Bóg jednak od początku jest moim królem,

który na ziemi sprawia ocalenie.

Ty ujarzmiłeś morze swą potęgą,

skruszyłeś głowy smoków na morzu.

Ty zmiażdżyłeś łby Lewiatana,

wydałeś go na żer potworom morskim.

Ty otworzyłeś źródła i strumienie;

Ty wysuszyłeś rzeki stale płynące.

Twoim jest dzień i noc jest Twoja;

Ty światło i słońce utwierdziłeś.

 Ty ustanowiłeś wszystkie granice ziemi;

Ty utworzyłeś lato i zimę.

Pamiętaj o tym: wróg Cię lży, Panie,

a lud niemądry uwłacza Twojemu imieniu.

Nie wydawaj na zatracenie duszy Twej synogarlicy;

o życiu Twych ubogich nie zapominaj na wieki!

Wejrzyj na Twe przymierze, bo się napełniły

zakątki kraju jękiem i przemocą.

Niechaj uciśniony nie wraca ze wstydem:

niech ubogi i biedny chwalą Twoje imię!

Powstań, o Boże, prowadź swoją sprawę;

pamiętaj o zniewadze, którą co dnia wyrządza Ci głupiec.

Nie zapomnij o krzyku Twoich przeciwników;

zawsze się podnosi zgiełk powstających na Ciebie…..

Opole, pomnik w miejscu dawnej synagogi

Inowrocław,Synagoga Wielka, 1940 r.

Anioł

                  Każdy z nas w swoim życiu zdobywa różne doświadczenia. Złe, dobre... każde z nim wzbogaca na w jakiś sposób.

                 Miałem okazję brać udział w pewnym projekcie związanym ze sztuką.Cel szczytny bo związany z Hospicjum  dla dzieci...oswajanie trudnego tematu poprzez sztukę....produkt finalny tego przedsięwzięcia to ceramiczny anioł wykonany pod bacznym okiem mistrza rzeżby.

Mój "kawałek" anioła to głowa, wykonana oczywiście pod okiem mistrza.

                 Jako wprawki do wielkiego "dzieła" wykonywałem różne rzeczy z gliny,poznając jej materię.

Jedną z takich wprawek był żydowski anioł wykonany przeze mnie, wypalony, poszkliwiony i znów wypalony.Nie znałem wtedy jeszcze różnych pojęć w judaizmie.Nie wiedziałem także że istnieją Anioły.

                                                      

                                    

                                     Majmonides pisze, że istnienie aniołów nie wymaga dowód bowiem zawarte jest w Torze.Aniołowie to pośrednicy pomiędzy Bogiem a tym co istnieje.Sfery się poruszają za ich pośrednictwem a ruch jest przyczyna powstawania rzeczy.Aniołowie kierują zachowaniami ludzi i zwierząt bowiem Anioł jest wysłannikiem i każdy kto ma do wypełnienia jakieś zadanie jest Aniołem.Aniołowie są świadomi tego, co czynią i mają wolną wolę jedynie w zakresie zadań im powierzonych, a „my mamy wolną wolę w zakresie swojej mocy”. Różnica między aniołami a ludźmi jest taka, twierdzi Majmonides, że to, co czynić potrafi człowiek, sytuuje się na najniższym stopniu doskonałości i że nasze działania są poprzedzone nie-działaniem, podczas gdy aniołowie zawsze czynią dobro i są aktywni od swego zarania. W tym sensie anioły są świętsze niż ludzie.(P.Śpiewak)

                     W koncepcjach kabalistycznych Anioł -malach jest wysłannikiem i pośrednikiem między górą a dołem.Może być zarówno emisariuszem między Bogiem a niższymi światami ale również przenosić posłanie z dołu do góry.

                      W Talmudzie czytamy, że "każde słowo emanujące z Boga tworzy anioła" co znaczy, że istnieją anioły dobrego słowa.Człowiek,który się modli czy kieruje swój umysł ku Bogu tworzy Anioła.Świat aniołów jest to świat dostępny takim duchom jak Mojżesz.

Mezuza

                   

                       "I wypiszesz je na mezuzach i przymocujesz je na odrzwiach swojego domu i swoich [publicznych] bramach" (Dewarim 11:20)

                      Micwa nakazuje umieszczenie mezuzy na odrzwiach wejściowych do domu lub mieszkania ukośnie, po prawej stronie na wysokości 2/3.Mezuza musi być przytwierdzona na stałe, najlepiej przybita do futryny.Wewnątrz mezuzy umieszcza się kawałek pergaminu (klaf)z dwoma fragmentami Tory.Do napisania klafu uprawniony jest tylko sofer-tylko wtedy mezuza jest koszerna.Zapisane pergaminy w pomieszczeniach domowych sprawdza się raz na siedem lat a w budynkach użyteczności publicznej raz na pięćdziesiąt lat.

Treść klafu :

"Słuchaj Izraelu! Haszem Bóg nasz, Haszem jest Jedyny.

Będziesz miłował Haszem Boga twego,

z całego serca swego i z całej duszy swojej

i z całej siły swojej.

Niechaj słowa te, które Ja ci dziś nakazuję,

będą na twoim sercu. Będziesz je wpajał twoim dzieciom

i będziesz o nich mówił, przebywając w swoim domu,

idąc drogą, kładąc się i wstając.

I przywiążesz je jako znak do swojej ręki

i będą między twoimi oczyma,

i napiszesz je na bramach i na odrzwiach domu twego"

Przy mocowaniu mezuzy do framugi drzwi, wypowiadane są następujące słowa:

בָּרוּךְ אַתָּה יי אֱלֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר קִדְּשַׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו וְצִוָנוּ לִקְבּוֹעַ מְזוּזָה

Baruch ata Adonaj, Eloheinu, melech ha-Olam aszer kidszanu bemicwotaw weciwanu leek'boa mezuza

Bądź błogosławiony, Panie, Boże Nasz, Królu świata (wszechświata), który święcisz nas w swojej powinności i rozkazujesz nam mocować mezuzę

Na zewnętrznej stronie mezuzy często wśród stylizowanych ornamentów roślinnych umieszcza się literę Szin. Od tej litery zaczynają się modlitwy zapisane na klafie Symbolizuje ona również słowo Szaddai stanowiącej jedno z Imion Boga. Hebrajskie El Szaddai oznacza "Bóg Wszechmogący".

  

Dom żydowski w Leżajsku

                                                          Ślad po mezuzie -Leżajsk

Ślad po mezuzie -Kraków, dzielnica Kazimierz

Listopad

Pierwszy listopada....drugi listopada...W tradycji żydowskiej nie ma odpowiednika katolickiego Dnia Wszystkich Świętych...Modlitwę Jizkor,za bliskich, którzy odeszli odmawia się w synagodze 4 razy w roku : w Jom Kipur,ostatni dzień Sukot,w Pesach i Szawuot.Pamięci zmarłego poświęcony jest jorcait -dzień rocznicy śmierci zmarłego.

Czasami zdarza się, że na żydowskich cmentarzach ludzie zapalają świece.Nie ma w tym nic niestosownego.Nie powinno się natomiast kłaść kwiatów bo one należą do świata żywych do którego zmarły nie należy.Położenie kamyka na macewie jest spełnieniem micwy hesed szel emet czyli prawdziwego umiłowania.